Yapı Denetim Kuruluşlarının Hukuki Sorumlulukları
Yapı denetim kurumlarının amacı, kapsamı, görevleri 4708 sayılı kanunda düzenlenmiş
bulunmaktadır. Buna göre yapı denetim kurumları münhasıran yapı denetimi görevini
bakanlıklardan aldıkları izin belgesiyle üstlenmiş ve ortaklarının tamamı mimar ve
mühendislerden oluşan tüzel kişiliklerdir. 4708 sayılı kanun m. 2 vd. hükümlerinde ise yapı
denetim kuruluşlarının görevleri düzenlenmiştir. Bu hüküm uyarınca söz konusu kanunun
kapsama alanına giren tüm yapılar, yapı denetim kuruluşlarının denetimine tabi olmakla
birlikte bu ilişki bir hizmet sözleşmesi niteliğindedir. Bu sözleşmelerin bir sureti ilgili
İdare’ye tevdi edilir.
Kanunun 8. maddesi ve devamında yapı denetim kurumlarının yükümlülüklerini ihlal etmesi
sonucunda gündeme gelecek idari yaptırım ile müeyyideler düzenlenmiştir. Bu hükme göre;
kanunda öngörülen esaslara aykırı fiillerde bulunan yapı denetim kurumları bazı idari
yaptırımlara tabi tutulacaktır. Fiiller kanunda düzenlenmekle birlikte, söz konusu idari
yaptırımların açıklanması faydalı olacaktır.
10.000 Türk Lirası idari para cezası verilen haller: örneğin başkaca mesleki ve inşaat
işleri ile ilgili ticari faaliyette bulunmak.
Üstlenilen denetim işlerinin tamamına ait yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelleri
toplamının %3’ü kadar idari para cezası verilen haller: örneğin ‘yazılı hizmet bedelinden
farklı bir hizmet bedelinin tesis edilmesi durumunun tespit edilmesi.’
Tespite konu yapının yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %10’u kadar idari para
cezası verilen haller: örneğin ‘denetim personelinin görevi başında bulunmaması.’
Tespite konu olan yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %20’si kadar idari para
cezası verilen haller: örneğin ‘2’nci maddenin dördüncü fıkrasının (c) ve (g) bentlerinde
belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti edilmesi durumunda bu hataların
yapım aşamasında ruhsat eki onaylı statik projesine aykırı olmaması hali.’
Tespite konu yapının yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %30’u kadar idari para
cezası verilen haller: ‘2’nci maddenin dördüncü fıkrasının (d) veya (e) veya (h) veya (ı)
bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespit edilmesi durumunda.’
Merkezi Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıl yeni iş almaktan
men cezası verilen haller: örneğin ‘2’nci maddenin dördüncü fıkrasının (c) ve (g)
bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti edilmesi durumunda bu
hataların yapım aşamasında yapının ruhsat eki onaylı statik projesine aykırı olması.’
Merkez Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça yapı denetim
kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek faaliyetine son verilen haller: ‘yeni iş almaktan
men yönünde verilen ilk cezanın ilan edilmesinden sonra, yeni iş almaktan men yönünde
cezayı gerektiren ikinci bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı ceza verilip ilan edilmesinden