Sınır dışı etme kararı idari bir karar olup, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 54. Maddesinde düzenlenen sebepleri ihlal edenler hakkında uygulanır. Kanuna göre, bu kararı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün talimatıyla ya da doğrudan valilik alır. Her idari işlem gibi bu idari işlem için de kanun yolu açık olup, haksızca sınır dışı edildiğini düşünen yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı sınır dışı edilme kararına karşı yargı yoluna gidebilir.
Sınır dışı etme kararı alınacaklar
MADDE 54 – (1) Aşağıda sayılan yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınır:
- a)5237 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilenler
- b) Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar
- c) Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar
ç) Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar
- d) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar
- e) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler
- f) İkamet izinleri iptal edilenler
- g) İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler
ğ) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler
- h) Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler
ı) Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler
- i) Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar
- j) İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar
(2) Başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler hakkında, sadece ülke güvenliği için tehlike oluşturduklarına dair ciddi emareler bulunduğunda veya kamu düzeni açısından tehlike oluşturan bir suçtan kesin hüküm giymeleri durumunda sınır dışı etme kararı alınabilir.
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 53. Maddesi uyarınca, yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren on beş gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Yine aynı maddede görüleceği üzere, yabancı dava açma süresi olan 15 günlük zaman dilimi içinde; yabancının yargı yoluna başvurması halinde ise yargılama sonuçlanıncaya kadar sınır dışı edilemez.
Sınır dışı etme kararı
MADDE 53 – (1) Sınır dışı etme kararı, Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınır.
(2) Karar, gerekçeleriyle birlikte hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.
(3) Yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren yedi gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir. Yabancının rızası saklı kalmak kaydıyla, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez.1920
Uygulamada genelde hakkında sınır dışı edilme kararı verilen yabancıların avukatları hem sınır dışı edilme işleminin iptali için hem de yürütmenin durdurulması için idari yargı yoluna başvursa da, aslında Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 53. Maddesi gereği yargı yoluna başvurulduğunda sınır dışı edilme işlemi yasa gereği duracağından tekrardan idare mahkemesine yürütmenin durdurulması talebiyle başvurulmasına gerek yoktur.
Nitekim, İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 2022/1048 E. sayılı dosyasında da bu durum dikkate alınmıştır. Dosyada, davacı yabancı sınır dışı edilme işlemine karşın yargı yoluna giderek işlemin iptalini ve yürütmenin durdurulmasını talep etmiştir. Mahkeme, yürütmenin durdurulması istemine dair istem hakkında karar verilmesine yer olmadığına hükmetmiş; bu hükme gerekçe olarak da, ‘’zaten 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 53. Maddesinin 3. Fıkrası uyarınca, sınır dışı edilme işlemine karşı dava açılması durumunda bu işlemlerin yürütmesinin yasa maddesi uyarınca duracağını, sınır dışı işleminin iptali istemiyle açılmış bulunan işbu davada yürütmenin durdurulması hakkında karar verilmesine olanak bulunmadığı’’ ifade edilmiştir.
Her ne kadar yasa gereği 15 günlük dava açma süresi içinde ve dava açıldıktan sonra yargılama bitene kadar yabancının sınır dışı edilemeyeceği düzenlenmişse de, uygulamada yabancının dava açılmasına rağmen sınır dışı edilmesi gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu sebeple sürecin hassasiyetini ve geri dönüşünün zor olduğunu bilerek işlem yapmakta fayda vardır.
Stj. Av. Cansel ERGÖKTAŞ
JUDICIAL WAY AGAINST THE DECISION ON DEPORTATION AND SUSPENSION OF EXECUTION IN ACCORDANCE WITH THE ARTICLE OF THE LAW
The deport order is an administrative act and it applies to those who violate the situations regulated in the Article 54 of the Law on Foreigners and International Protection. According to the law, this order is made by the governor-general on the instructions of the General Directorate of Migration Management or directly. Like any administrative act, legal remedy is available for this administrative act. A foreigner who believes that they have been unfairly deported or their legal representative or their attorney may exercise their legal rights against the decision to deport them.
In accordance with the article 53 of the Law on Foreigners and International Protection, a foreigner or their legal representative or attorney may apply to the administrative court against the order of deportation within fifteen days from the date of notification of the order. As can be seen from the same article, a foreigner cannot be deported within a 15-day time frame, which is the time period for filing a lawsuit. Also according to same article, a foreigner who files a lawsuit, cannot be deported until the trial is concluded.
Although in practice, attorneys of foreigners for whom a deportation decision has been made generally apply to the administrative adjudication both for the annulment of the deportation process and for the suspension of execution, in fact, as per the Article 53 of the Law on Foreigners and International Protection, the deportation process will stop when a judicial remedy is applied. There is no need to apply to the administrative court again with a request for a stay of execution.
As a matter of fact, this situation was also taken into account in the case numbered 2022/1048 E. of the Istanbul 1st Administrative Court. In the case, the plaintiff applied to the court against the deportation process and requested the annulment of the process and the stay of execution. The court adjudged that there was no need to make a decision on the request to suspend the execution. The Court cited the following as the reason for this decision: ‘’In the event that a lawsuit is filed against the deportation process, the execution of these proceedings will cease in accordance with the article, in this case, which was filed with the request for the annulment of the deportation process. It is not possible to make a decision about the stay of execution.’’
Although it is regulated by law that the foreigner cannot be deported within 15 days of filing a lawsuit and until the end of the trial after the lawsuit is filed, in practice, problems such as deportation of the foreigner may arise despite a lawsuit being filed. For this reason, when a lawsuit is filed, it is important to notify the Removal Center of the information that the proceedings have been initiated.