Parselasyon işlemleri, plan sınırları içerisinde bulunan ve henüz yapılaşma hakkı düzenlenmemiş arazilerin şekillendirilmesini sağlamaktadır. Bir başka deyişle, ham durumdaki arazilerin imar parseline dönüştürülmesi sürecinde gerçekleştirilen idari işlemler dizisidir.
Parselasyon işlemi, kadastro parselinin imar parseline dönüştürülmesi sürecini ifade eder. İmar planlarının ve parselasyonunun amacı kadastro parselinin imar parseline dönüştürülmesi suretiyle, düzenli, sağlıklı ve estetik bir şehirleşmenin gerçekleştirilmesidir.
Kadastro parseli, kadastro uygulaması sonucunda, arazi üzerinde mülkiyet durumunu tespit edilerek oluşturulan parseli ifade etmektedir. İmar parsellerinden farklı olarak kadastro parsellerinde büyüklüğü, mülkiyete konu arazinin yüz ölçümünü belirler. Bir başka ifadeyle, kadastro parsellerinde belli bir büyüklük ya da standart ölçüsü bulunmamaktadır.
İmar parseli ise, belirli düzenlemeler sonucunda arazinin bir standarta ulaştırılması, altyapı ve üstyapıya ilişkin gereksinimler dikkate alınarak, inşaat yapılabilir parçalara ayrılması sonucunda oluşan yapılaşabilir arazi parçalarına denilir.
Parselasyon işleminin kontrol edilmesiyse, imar planlarının yaşama geçirilmesi ve plan hedeflerinin gerçekleştirilmesi mümkün olur. İmar planları yapılmış olsa dahi, bir arazi üzerinde yapılaşma yoluna gidebilmesi için parselasyon sürecinin tamamlanması gerekir. Kadastro parseli arazilerin imar parsellerine dönüştürülmesi suretiyle yapılaşmasının sağlanması açısından yapılması zorunlu bir uygulamadır. Bu doğrultuda düzenli kentleşmenin sağlanması, yapılaşmanın kentsel alt ve üst yapı hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması parselasyon işleminin amaçları arasındadır. İmar planlarına uygun yapılaşmanın sağlanmasının yanında, imar planlarında yer alan hükümler doğrultusunda temel hak ve özgürlük üzerinde, özellikle de mülkiyet hakkı üzerinde, oluşturulan kısıtlamaların sonra erdirilmesi de parselasyon uygulamalarının temel amaçlarından biridir. Mülkiyet hakkı üzerinde kısıtlama getiren bir düzenleme doğrultusunda kamulaştırmaların gerçekleştirilebilmesi için öncelikle parselasyon uygulaması yapılarak sorunun DOP ölçeğinde çözümlenmesi gerekir.
Parselasyon işlemlerinin amacı tarla vasıflı arazilerin imar parseline dönüştürülmesi olduğundan, bu süreçte arazilerin imar planları ölçeğinde ayrıştırılması, standart ölçülerde küçük arazi parçalarının oluşturulması, yapılaşmanın gerektirdiği parsel ölçeğinde altyapısı hazırlanmış parsellerin üretilmesi ifraz işlemiyle mümkündür.
Parselasyon işlemleri sonucunda farklı imar parsellerinin imar mevzuatına göre verimli kullanılmasının önünde bulunan engellerin (Ör: Cephesi yeterli büyüklükte olmadığı için yapılaşma imkanı bulunmayan parsellerin birleştirilmesi yoluna gidilir) kaldırılması amacıyla, iki veya daha fazla imar parselinin birleştirilmesi tevhit işlemiyle mümkündür.
İfraz ya da tevhit işlemleri sonrasında oluşan yeni parsellerin imar adalarına dağıtılmasına tahsis denilir. Tahsis işleminde ifraz veya tevhit işlemi sonrasında oluşan yeni parseller imar adalarına dağıtılırken yeni ada ve parsel numarası verilir.
Parselasyon işlemleri sırasında uygulamayı yapan idarenin, oluşturulmuş olduğu havuzda yer alacak arazilerin düzenlemesinde karışıklık yaşanmasının önlenmesine yönelik olarak cetveller tutulması gerekir. Tutulan cetvellerde arazilerin, yüz ölçümleri, malikleri, terkleri, ait oldukları adalar, parsel numaraları ve benzeri konular göz önünde bulundurularak kayıtların tutulması sağlanır.