İdari işlem için beş unsur bulunur. Bu unsurlar yapılan işlemlerde yer aldığı sürede bu işlemler idari işlem kabul edilir. Bu beş unsur eğer işlemlerde yer almazsa hukuken yapılan uygulama idari işlem olmaz. İdari işlemdeki unsurlar şu şekildedir;
– yetki,
– şekil,
– sebep,
– konu ve
– maksat
Bu unsurların her bir idari işlemde yapılan ve sorulan sorulara da cevap oluşturur. İdari işlemin unsurlarışu sorulara da cevap verir;
-Yetki, ‘kim’ sorusuna,
-Şekil, ‘Nasıl’ sorusuna,
-Sebep, ‘neden’ sorusuna,
-Konu, ‘ne’ sorusuna,
-Amaç, ‘Ne için’ sorusuna cevap verir. Yani bu sorular cevaplanmadığı sürece bir idari işlemden bahsetmek olanaksız olacaktır.
İDARİ İŞLEMİN GERİ ALINMASI
İdari işlemin geri alınması kısaca, hukuka aykırılığı temsil etmektedir. Bu aykırılık söz konusu olunca, idare yeni bir işlem yaparak eski işlemi ortadan kaldırır. Yani, bir önceki yapılan işlem hukuka aykırılık nedeniyle işlemin geri alınmasısağlanmış olur. Hukuka aykırı yani sakat idari işlem olarak kabul edilen bu durum yeni kararla geri alınmış olur. Yeni karardan sonra sakat idari işlem doğrudan hükümsüz hale gelir. Ayrıca doğuracağı sonuçlar da hukuki açıdan ortadan kalkmış olur.
Bazı hukuka aykırı olan işlemler süresine bakılmaksızın geri alınır. Bu idari işlemler şunlardır: Hukuka aykırı olmasına rağmen ilgilisine yükümlülük getirenler, hileli davranış ve yoklukla ya da açık hata ile yapılanlar. Ayrıca sakat yani doğrudan hukuka aykırı idari işlemler de her zaman geri alınabilir.
İDARİ İŞLEMLERİN İPTALİ NEDİR?
İdareler ile kişiler arasında yapılan pek çok idari işlem mevcuttur. İdarelerin bu denli farklı ve geniş işlemlerinin olması idari işlemlerde iptali de ortaya çıkartmaktadır.
İdari işlemlerde herhangi bir uyuşmazlık ve hukuka aykırılık durumu varsa iptal davası açılır. İdari işlemlerde açılan davalar idari dava olarak görülür. Bu nedenle, İdari Yargılama Usulüne göre değerlendirilir.
İdari işlemlerin tümünde idari yargı denetimi vardır. Bu yüzden Hukuka uygunluk karinesi tüm idari işlemlerde aranır. Eğer aykırılık söz konusu ise idari yargı organları iptal kararı alana kadar işlem geçerliliğini sürdürür.
İDARİ İŞLEM İPTAL DAVALARINDA ÖNEMLİ DETAYLAR
İdari işlem davalarında bazı önemli detaylar vardır. Örneğin; ön koşul, dilekçe ve süre gibi. İptal davası açmak için ve hukuka aykırılığı savunmak için bu detaylar ön plana çıkartılır.
İdari işlem iptal davalarında menfaat ihlali yeterli görülmüştür. Menfaat ihlali gösterilerek iptal davası açılabilir. Bu davalarda hak ihlaline ise yer verilmemiştir.
İdari işlemlerde iptal davası ise tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içindedir. Bu süre genel dava açma süresi olarak gösterilmiştir.
İptal davalarında dilekçe örnekleri de önemlidir. Çünkü iptal davası hangi idareye açılıyorsa o idarenin başkanlıklarına yazılmalıdır. Dilekçelerde şekli uyulması gereken kurallar da önemlidir.
İDARİ İŞLEMLERDE İPTAL SEBEPLERİ NELERDİR?
İdari işlemlerin hukuka uygunluğu açısından 5 unsuru taşıması gerekir. İptal sebepleri arasında ise bu 5 unsurun olmaması ya da yanlış yer alması vardır. İdari işlemin iptal sebepleri şu şekildedir;
-Yetki: İdari işlem, ilgili idare tarafından değil de başka idarece yapılmışsa iptal davası açılabilir.
-Şekil: Yapılan idari işlemler yönetmeliklerde öngörülen kurallara şeklen uygun değilse, idari işlemin iptali için dava açılır.
-Sebep: Yapılan idari işlemlerde sunulan gerekçelerin olmaması halinde,
-Konu: İdari işlemin ne sonuçlar doğuracağını gösterir. Eğer imkansızlık konusundan söz ediliyorsa iptal davası açılmaya sebeptir.
-Maksat: Yapılan idari işlemlerin tümü kamu yararı taşımalıdır. Eğer işlem kamu yararı taşımıyorsa iptal için bir sebep olacaktır.
Bir idari işleme dair hukuki görüşme sağlamak için idare hukuku avukatımıza ulaşabilirsiniz.