Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, üniversite mezunu işsiz gence babasından bağlanan yardım nafakasını kaldıran yerel mahkeme kararını bozdu. Karara konu olayda, Ankara’da bir baba, 25 yaşındaki üniversite mezunu işsiz kızı için bağlanan yardım nafakasının kaldırılması için dava açmış olup buna sebep olarak ise kızının Ziraat Fakültesinden mezun olduğunu, çalışabilecek ve yaşamını idame ettirecek durumda olduğunu belirtip bu nedenle nafakanın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir. Akabinde davalı taraf 25 yaşını doldurmuş olsa dahi, mezun olduktan sonra iş bulamadığını, halen KPSS kursuna devam ettiğini, bu nedenle babasının yardımına ihtiyacı olduğunu savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
Her ne kadar Yerel Mahkeme, Ankara 4. Aile Mahkemesi iş bulma imkanı varken çalışmayan meslek sahiplerinin Türk Medeni Kanunu’nun 364. maddesi gereğince yardım nafakasına hak kazanamayacağı, yardım nafakasına hak kazanabilmek için ergin olduktan sonra eğitimin devam ediyor olması gerektiğini gerekçe göstererek davanın kabulüne dair karar vermiş olsa dahi, davalı taraf işbu 27.04.2016 tarihli ve 2016/228 E., 2016/694 K. sayılı kararın temyizen incelenmesini talep etmiştir.
Yerel Mahkeme tarafından verilmiş olan kararın temyizen incelenmesi üzerine Yargıtay 3. Hukuk Dairesi işbu kararı bozup, davalı üniversite mezunu ise de dava tarihi itibarıyla herhangi bir işte çalışmadığı, bitirdiği okul itibarıyla ülke şartlarında hemen iş bulma imkanı bulunmadığı, işe girebilmek için KPSS kursuna gittiği ve davacı babanın şimdilik yardımına muhtaç olduğunun anlaşıldığını belirtmiştir. Yeniden yapılan yargılama sonunda mahkeme önceki kararında direnmiş olup, direnme üzerine dosya, Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gelmiştir ve Kurul tarafından, yerel mahkemenin direnme kararı bozulmuştur.
Ana ve baba ergin olmayan çocuklarına bakmakla yükümlüdürler. Kural olarak, bu bakım yükümlülüğü çocuk ergin olana kadar devam eder. Ana babanın ergin olmayan çocuklarına bakma yükümlülüğü herhangi bir koşula bağlı değildir. Ergin çocuğa ise kural olarak ana babanın bakma ve nafaka ödeme yükümlülüğü yoktur. Ana babanın ergin çocuğa bakma ve nafaka ödeme yükümlülüğünün iki istisnası bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, ana ve babanın eğitimi süresince ergin olan çocuklarına bakma yükümlülüğü (TMK m. 328/II), diğeri ise, ana babanın yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan çocuklarına nafaka ödeme yükümlülüğüdür (TMK m. 364).
TMK m.328/2;
“Çocuk ergin olduğu halde eğitimi devam ediyorsa, ana ve baba durum ve koşullara göre kendilerinden beklenebilecek ölçüde olmak üzere, eğitimi sona erinceye kadar çocuğa bakmakla yükümlüdürler.”
TMK m.364;
“Herkes, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyu ve altsoyu ile kardeşlerine nafaka vermekle yükümlüdür.
Kardeşlerin nafaka yükümlülükleri, refah içinde bulunmalarına bağlıdır.
Eş ile ana ve babanın bakım borçlarına ilişkin hükümler saklıdır.”
Kişinin maddi ve manevi varlığını geliştirmesi yine sosyal ve ekonomik yaşantısının devamlılığı için eğitim olanaklarından yararlanması zorunludur. Temel haklar arasında olan eğitim hakkı Anayasa’da düzenlenmiş bulunmaktadır.
AY m.42 – Eğitim Hakkı;
“Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Eğitim ve öğretim, Devletin başıfia gelen ödevlerin dendir. Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır.”
Hukuk Genel Kurulunun gerekçesinde “Günümüz şartları gözetildiğinde çocuğun üniversiteden mezun olması başlı başına eğitim hayatının sona erdiği anlamına gelmemektedir. Zira çocuğun edindiği meslekle ilgili bir işe yerleşebilmesi için yabancı dil kursu, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) kursu, sertifika programı gibi faaliyetlere katılması gerekli olup, bu gibi faaliyetlerin eğitimin devamı olarak kabul edilmesi zorunluluk arz etmektedir. Ayrıca çocuğun okulunu bitirip, iyi bir işe girmesi, çocuğun olduğu gibi babanın da yararına bulunmaktadır.” ifadesine yer verilmiştir.
Tüm bu anlatılanlar çerçevesinde, hemen iş bulma imkanı söz konusu olamayacağı hasebiyle Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2018/904 E. ve 2019/1181 K. sayılı kararı ile yerel mahkemenin direnme kararını dahi bozmuş olup, BABANIN, ÜNİVERSİTE MEZUNU İŞSİZ ÇOCUĞUNA YARDIM NAFAKASI ÖDEYECEĞİNE dair karar vermiştir.
İlayda Koparan